top of page
  • an indie collab

Te wehenga o Rangi rāua ko Papa / La separación de Rangi y Papa


Written & narrated in te reo Māori by Hēmi Kelly. Spanish translation & narration by Mariana Suarez. Illustrations by Munro Te Whata.


This story was brought to you by our amazing partners at Latin America CAPE. Find the full 'Legendary Links' project and other language combos for this story here.

 


​Māori

Spanish

Tīmata ai ngā kōrero a te Māori mō te orokohanganga o te ao i Te Kore.

​La historia de la creación Māori comienza en la gran extensión conocida como Te Kore (La Nada).

​Nā Te Kore, ko Te Pō, ka noho i konei ko Ranginui rāua ko Papatūānuku.

​Te Kore fue el potencial ilimitado que condujo a las diversas fases de Te Pō (La Oscuridad), donde Ranginui (Padre del Cielo) y Papatūānuku (Madre Tierra) llegaron a existir.

E awhiawhi ana rāua i a rāua i Te Pō, ā, ka puta mai ko ā rāua tamariki tokomaha.

​Se unieron en un estrecho abrazo en Te Pō y tuvieron muchos hijos.

​E noho apiapi ana ngā tamariki i te pōuri, e kōpiripiri ana hoki i waenganui i ō rātou mātua, kāore nei he wāhi hei nekeneke mō rātou.

Los hijos vivían hacinados en la oscuridad, aplastados entre sus padres con poco espacio para moverse.

Nāwai rā, nāwai rā, ka pākiki haere ngā tamariki nei ki te ao kei waho atu i awhiawhi a ō rātou mātua.

​Pasó el tiempo y a medida que los hijos crecían, asi lo hacía su curiosidad por el mundo más allá del abrazo de sus padres.


​Ka tīmata ngā kōrero a tamariki me pēwhea rātou e wātea ai i te awhiawhi a ō rātou mātua kia kite ai rātou i te ao kei waho.


​Los hermanos comenzaron a discutir cómo podrían liberarse del abrazo de sus padres para explorar el mundo exterior.


​​Ka takoto i a Tūmatauenga, i te mea whakamataku katoa o rātou te whakaaro kia patua ngā mātua, mā reira anahe e puta ai rātou.

Tūmatauenga, el más temible de todos los hermanos, sugirió que la única forma de escapar era acabar con la vida de sus padres.

​Ka tere whakahē a Tāwhirimātea i tēnei whakaaro me tana tohe me waiho rāua kia piri tonu ana, ā, ka noho pēnei tonu rātou.

​Tāwhirimātea se opuso inmediatamente, insistiendo en que los dejaran en paz y continuaran viviendo de la única manera que sabían.

​​Ka tautohetohe tonu rātou e whakatakoto ana tēnā i tōna whakaaro me tēnā i tōna kia takoto rā anō i a Tānemahuta tōna whakaaro kia whakawehea e rātou ngā mātua.

​El gran debate continuó mientras cada hermano presentaba su propia idea hasta que Tānemahuta propuso que separaran a sus padres por la fuerza.

​Whakaaetia ana tēnei e te katoa, atu i a Tāwhirimātea.

​Esto fue acordado por todos excepto Tāwhirimātea.

​​I tahuri a Tānemahuta, te mea kaha katoa o rātou ki te whakawehe i ōna mātua.

​Tānemahuta, el más fuerte de todos los hermanos, se dispuso a separar a sus padres.

​I takoto ia, ko ōna pokohiwi ki runga i a Papatūānuku, ā, ko ōna waewae ka pā ki a Ranginui.

​​Yacía boca arriba con los hombros firmemente presionados contra Papatūānuku y los pies contra Ranginui.

​​Ka whakatīeke ia, e pana ana i tōna matua ki runga ake ki ōna waewae, me te aha, wetekina ana te awhiawhi a ōna mātua.

​​Usando toda su fuerza, empujó a su padre hacia arriba con los pies, cortando el fuerte abrazo de su padre.

​I a ia e pēnei ana, ka whiti mai ngā hihi o te rā ki roto i Te Pō, ka puta mai ko Te Ao Mārama e noho nei tātou i tēnei rā.

​​Mientras lo hacía, estos rayos de luz inundaron Te Pō formando el mundo de luz que habitamos hoy, llamado Te Ao Mārama.

​I tautoro tonu a Tānemahuta i ōna waewae me tōna tinana kia torotika rā anō, ka wehe i konei a Ranginui rāua ko Papatūānuku e tangi nei, e auē nei i te mamae me te pōuri nui.

​​Tānemahuta continuó extendiendo sus piernas y su cuerpo hasta que separaron por completo a Ranginui y Papatūānuku, quienes lloraban y gemían en agonía y dolor.





Ka heke iho ngā roimata o Ranginui, ka puta mai hei ua, nō te hekenga ki runga i te papa ka puta mai ngā awa me ngā manga e awhiawhi nei i a Papatūānuku.

​Las lágrimas de Ranginui brotaron formando la lluvia y al caer sobre la tierra creó los ríos y arroyos de agua dulce que acarician a Papatūānuku.

Ka tangi te mapu o Papatūānuku, kātahi ka puta mai ko te kohu i te whenua, e māngi whakarunga ana ki a Ranginui.

​Los tristes suspiros de Papatūānuku comenzaron a formar la niebla que se elevó desde la tierra y se desplazó hacia el cielo hacia Ranginui.

Ka noho mai ngā tamariki hei kaitiaki mō te taiao, i noho ētahi i te whenua i te taha o tō rātou whaea, ā, ko ētahi atu i rere ki te rangi kia tata ake ai ki tō rātou matua.

​Los hermanos se convirtieron en los guardianes de la naturaleza, algunos permanecieron en la tierra con su madre mientras que otros se elevaron al cielo para estar más cerca de su padre.

Ka heke mai tātou i a Tūmatauenga, i te atua o te pakanga me te ira tangata.

Descendemos de Tūmatauenga, quien se convirtió en el dios de la humanidad y la guerra.

Ka noho a Tāwhirimātea hei atua mō te huarere, ā, e kaha tonu ana tana whakatīwheta i ōna tuākana, i ōna tēina me ō rātou uri ki ngā hau pūkeri me te āwhā mō rātou i whakawehe i ōna mātua.


Tāwhirimātea se convirtió en el dios del clima y continúa acosando a sus hermanos y a su descendencia por separar a sus padres, azotándolos con vientos violentos y tormentas.


​​Ka noho a Tānemahuta hei atua mō te ngahere me te tini kei roto e noho ana, tae atu hoki ki ngā rākau nunui e whakawehe tonu ana i te rangi me te papa.

​​Tānemahuta se convirtió en el dios del bosque y de toda la vida que existe en su interior, incluidos los árboles gigantes que continúan separando el cielo y la tierra.

​Tae noa mai ki tēnei rā, ka mahara tātou ki te aroha me te kōingo o Ranginui rāua ko Papatūānuku ki a rāua anō, ka heke mai ana te ua i te rangi, ka māngi ake ana te kohu i te papa.

​​Hasta el día de hoy, recordamos el amor y el anhelo que Ranginui y Papatūānuku aún tienen cada vez que la lluvia cae del cielo y la niebla se levanta de la tierra.

Keen to support us to create more Indigenous stories like this? Please give us your feedback through this short survey. We've ensured it literally only takes one minute and we appreciate it so much!


 

Legendary, right? Find the other stories in this project, as well as this story in other language combos, here.


Huge thanks to Latin America CAPE for making this story possible.


0 comments
bottom of page